(( و اما پارسیان متوسط حالتند هم در هیئت هم در احکام و بسبب قوت و کثرت مملکت و دولت و تربیت ملوک علما را علمای ایشان مذاهب بابل و هند و روم معلوم توانستند کرد. از آن چه مقبول بود اختیار و آنچه نبود رد کردند و خود آنچه دریافتند بدان زیادت کردند و بدان سبب کتب ایشان منتشر شد و مذهب ایشان مقبول گشت))

زیچ شهریار ( زیک شترایار) از کتابهای نجومی معروف زمان ساسانیان که بر حسب نوشته مورخین جداول نجومی آن از زمان یزدگرد سوم تدوین شده و در سده های نخستین اسلام ابوالحسن علی بن زید تمیمی آن را از پهلوی به تازی نقل نموده است و اطلاعات دیگری نیز توسط آل نوبخت از کتابهای پهلوی به عربی ترجمه کردند.

راجع به اهمیت علوم عقلیه و وسعت و دامنه ی آن از زمان ساسانیان عبدالرحمن ابن خلدون در کتاب ( العلوم عقلیه و اصنافها) شرحی دارد که ترجمه آن چنین است :

(( و بدانکه ما بین اممی که اخبار و تواریخ احوال ایشان به ما رسیده است اقوامی که از همه بیشتر بعلوم عقلیه توجه نمودند همانا دو قوم بزرگ قبل از اسلام یعنی ایرانیان و یونانیان بوده اند...اما ایرانیان اهمیت این علوم عقلیه نزد ایشان بغایت عظیم بوده است و دامنه آن بغایت وسیع بمناسبت عظمت و فخامت دولت ایشان و طول مدت سلطنت آنان گویند که این علوم به یونانیان از جانب ایرانیان منتقل شده است((قابل توجه غرب دوستان)) وقتی اسکندر دارا را بکشت و سلطنت کیانان را منقرض نمود و بر کتب و علوم ایرانیان که از حد و حصر بیرون بود استیلا یافت و وقتی که مملکت ایران ( بدست عرب) مفتوح گردید کتب بسیاری در آن سرزمین بدست ایشان افتاد سعدبن ابی وقاص ( سردار لشکر عرب) به عمر بن الخطاب در خصوص آن کتب نامه نوشط و در ترجمه نمودن آن کتب برای مسلمانان رخصت طلبید عمر به او نوشت که آن کتب را در آب افکنید چه اگر آنچه در آنهاست راهنمایی است خداوند ما را به راهنمایی به از آن راهنمایی کرده است و اگر گمراهی است خداوند ما را از شر محفوظ داشته است لهذا آن کتب را در آب یا در آتش افکندند و علوم ایرانیان که در آن کتب مدون بود از میان رفت و بدست ما نرسیده))

منبع : تمدن ساسانی  از علی سامی

دانشکده ادبیات دانشگاه پهلوی   بهار۱۳۴۲

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: